თბილისი

2025 წელი მსოფლიო კლიმატისთვის მორიგი გამოწვევების წელი იქნება. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ მიმდინარე წლის განმავლობაში ელ-ნინიო მნიშვნელოვან ზეგავლენას მოახდენს გლობალურ ამინდზე, გამოიწვევს ექსტრემალურ კლიმატურ პირობებს და გააძლიერებს კლიმატის ცვლილების ეფექტებს.

რა არის ელ-ნინიო?

ელ-ნინიო წარმოადგენს ციკლურ კლიმატურ ფენომენს, რომელიც წყნარი ოკეანის ტროპიკულ ნაწილში ზღვის ზედაპირის ტემპერატურის მატებასთანაა დაკავშირებული. იგი იწვევს ატმოსფერული წნევის ცვლილებებს, რაც, თავის მხრივ, ცვლის ქარისა და ნალექის გლობალურ განაწილებას. ელ-ნინიო საშუალოდ ყოველ 2-7 წელიწადში ერთხელ ვითარდება და 9-12 თვემდე გრძელდება.

მეცნიერები პროგნოზირებენ, რომ 2025 წელს ელ-ნინიო განსაკუთრებულად ძლიერი იქნება. მისი ეფექტები მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონში განსხვავებული ფორმით გამოვლინდება:

აშშ და ჩრდილოეთ ამერიკა

- დასავლეთ სანაპიროზე მოსალოდნელია უხვი ნალექი და წყალდიდობები.

- სამხრეთ-დასავლეთ რეგიონებში შესაძლებელია გვალვის გაძლიერება.

სამხრეთ ამერიკა

- პერუსა და ეკვადორში მოსალოდნელია ძლიერი წვიმები და მეწყერები.

- ამავე დროს, სამხრეთ ამერიკის სამხრეთ ნაწილში (არგენტინა, ჩილე) შესაძლოა გვალვებმა იმატოს.

აზია და ავსტრალია

- ინდონეზიაში, ავსტრალიასა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში მოსალოდნელია გვალვები, რაც გავლენას მოახდენს სასოფლო-სამეურნეო წარმოებაზე.

- სამხრეთ ჩინეთში კი ძლიერი წვიმები და წყალდიდობები მოსალოდნელია.

აფრიკა

- აღმოსავლეთ აფრიკაში მოსალოდნელია მეტი ნალექი, რაც ზოგიერთ რეგიონში სასარგებლო იქნება, თუმცა შესაძლებელია, წყალდიდობები და ინფრასტრუქტურული ზიანი გამოიწვიოს.

- დასავლეთ აფრიკაში, პირიქით, მოსალოდნელია უფრო მშრალი პირობები.

ევროპა და კავკასია

- ელ-ნინიო ზოგადად ნაკლებ გავლენას ახდენს ევროპაზე, თუმცა შესაძლებელია ზამთარი შედარებით რბილი და ნოტიო იყოს.

- საქართველოში მოსალოდნელია უფრო თბილი ზამთარი და გაზრდილი ნალექიანობა წლის პირველ ნახევარში.

ელ-ნინიოს გავლენა არ შემოიფარგლება მხოლოდ ამინდით. ის მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ეკონომიკაზე, სოფლის მეურნეობაზე, ჯანდაცვასა და ეკოსისტემებზე. გვალვებმა შესაძლოა შეამციროს სასოფლო-სამეურნეო წარმოება, განსაკუთრებით ბრინჯის, ხორბლისა და სიმინდის მოსავლიანობა. ჰიდროელექტროსადგურების მუშაობა შეიძლება შემცირდეს გვალვების გამო, რაც ელექტროენერგიის კრიზისს გამოიწვევს. ტროპიკულ რეგიონებში ძლიერი ნალექი და წყალდიდობები ხელს უწყობს ინფექციური დაავადებების, როგორიცაა მალარია და ქოლერა, გავრცელებას.

2025 წელს ელ-ნინიო კვლავ ერთ-ერთი მთავარი კლიმატური ფაქტორი იქნება, რომელიც მსოფლიო მასშტაბით ამინდის ექსტრემალურ პირობებს გამოიწვევს. ელ-ნინიოს მსგავსი ბუნებრივი მოვლენები გლობალური კლიმატური პოლიტიკისა და მდგრადი განვითარების საჭიროებას კიდევ უფრო აქტუალურს ხდის.