Tbilisi

მთვარე დედამიწის ერთადერთი ბუნებრივი თანამგზავრია და უდიდესი გავლენა აქვს მის ბუნებრივ პროცესებზე, კულტურასა და მეცნიერებაზე. თანამგზავრის მაგიური შუქი ღამის ცაზე უძველესი დროიდან შთააგონებდა ადამიანებს, თუმცა მისი რეალური მნიშვნელობა და როლი ბევრად ღრმაა, ვიდრე უბრალო ესთეტიკა.

ფიზიკური მახასიათებლები

მთვარე შედარებით მცირე ზომისაა. მისი დიამეტრი 3,474 კილომეტრია, რაც დედამიწის დიამეტრის დაახლოებით მეოთხედს შეადგენს. მიუხედავად ამისა, მთვარე მაინც ძალიან მასიური სხეულია და მისი გრავიტაცია მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს დედამიწაზე.

წარმოშობა

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მთვარე დაახლოებით 4.5 მილიარდი წლის წინ ჩამოყალიბდა, დიდი შეჯახების თეორიის მიხედვით, დედამიწას მარსის ზომის ციური სხეული შეეჯახა, რის შედეგადაც გამოყოფილი მასალა დედამიწის ორბიტაზე მოგროვდა და მთვარედ გარდაიქმნა.

გავლენა დედამიწაზე

მთვარე უზარმაზარ გავლენას ახდენს დედამიწის ბევრ პროცესზე. მთვარის გრავიტაცია დედამიწაზე წყლის მასას იზიდავს, რაც მოქცევებს იწვევს. ეს პროცესი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ოკეანეების ეკოსისტემასა და სანაპირო გარემოს განვითარებაში. მთვარის გრავიტაცია ასტაბილურებს დედამიწის დახრილ ღერძს, რაც ხელს უწყობს სეზონების სტაბილურობას და გრძელვადიანი კლიმატური ცვლილებების თავიდან აცილებას.

მთვარის ზედაპირი

მთვარის ზედაპირი დაფარულია კრატერებით, რომლებიც ასტეროიდებისა და კომეტების შეჯახების შედეგად წარმოიქმნა. მასზე ასევე გვხვდება დაბლობები, რომლებიც დიდი რაოდენობით ლავური ამოფრქვევების შედეგია.

ადამიანები და მთვარე

მთვარე ყოველთვის მნიშვნელოვანი იყო ადამიანებისთვის. უძველესი კულტურები მასზე კალენდრებს და რელიგიურ რიტუალებს აგებდნენ. 1969 წელს NASA-ს „აპოლოს“ მისიის ფარგლებში ადამიანი პირველად დაეშვა მთვარეზე. ნილ არმსტრონგის ცნობილი სიტყვები — „ეს ერთი პატარა ნაბიჯია ადამიანისთვის, მაგრამ უზარმაზარი ნახტომი კაცობრიობისთვის“ — მთვარეზე კაცობრიობის საეტაპო მიღწევად იქცა.